Tijd voor ruines dus, op naar Comilla, waar een van de grootste boedhhistische kloosters ten zuiden van de Himalaya stond. Voor de verandering weer eens redelijk met de grond gelijk gemaakt. Zo jammer! Een aantal van de kloosters staan in militair gebied, waar je toestemming voor moet hebben. Wij dachten dat we met onze charmes daar wel binnen zouden komen, maar meer dan uitrusten in de schaduw bij de checkpoint zat er niet in. Helaas, maar verder was het een leuk uitstapje.

Srimangal, de thee streek van Bangladesh, werd onze volgende stop. Er waren fietsen te huur, dus zijn we als echte Hollanders (vooral Rogier...) op de fiets de omgeving gaan verkennen. De omgeving is hier echt heel rustgevend. Alle thee planten worden op een handig plukhoogte gehouden, waardoor het bijna op grasvelden lijken met wat bomen er tussen voor de schaduw. Na een bezoekje aan een van de plantages, moesten we natuurlijk nog de 'wereldberoemde' 5 coloured tea proeven. Deze bestaat echt uit 5 laagjes verschillende soorten (kleuren) thee en is heel lekker. Ook vrij duur; 4 kopjes waren net zo duur als een hotelovernachting, maar hé, dan heb je ook wat.

Vlakbij is Lowacherra, een natuurpark waar gibbons schijnen te leven, waar we nog een dagje hebben gewandeld. Er waren verschillende wandelroutes varierend van een half uur tot 3 uur, en we begonnen met de langste. Halverwege dachten we dat we een gibbon hoorden... of in ieder geval iets wat we niet konden plaatsen. Eerst leek het vooral op het blaffen van een hond. Maar toen er steeds geen dorpje, met hond, kwam moest het toch een ander dier zijn. Inmiddels klonk het geluid wel erg dichtbij en wat aggressief (volgens Elske). Na een tijdje turen zagen we nog steeds niets, en na een flinke stop gezocht te hebben, zijn we maar weer verder gewandeld. Bleek dat hier een of ander 'blaffend' hert rondloopt... dat maakte het toch weer allemaal wat minder spannend dan dat het was. Verder zit het hier wel vol met enorm grote spinnen, waarvan sommige letterlijk zo groot zijn als je hand. De jungle is echt heel mooi, de 3-uurs wandelroute loopt er helaas voornamelijk buiten en eindigd kilometers vanaf de ingang... heel handig. Met de taxi terug naar het park voor poging 2 om een gibbon te vinden. De 1-uurs route was ook leuk, maar nog steeds geen gibbon... Volgens de gidsen was er nog een route waar we waarschijnlijk veel meer dieren zouden zien. We konden dat waarschijnlijk nog net redden voor de zon onderging, dus ach, dan lopen we ng maar een route. Gelijk raak dachten we... waren het gewoon makaken, maar in ieder geval toch nog een aap gespot. Het pad was hier alleen een stuk ruiger dan de andere paden en er had die dag ook nog niemand gelopen, want het pad zat helemaal vol met spinnewebben met van die 'handgrote' spinnen er in. Na een uur lopen kwamen er ook nog hordes bloedzuigers bij kijken, waardoor we de bloedzuigers van onze voeten moesten slaan (ja we waren op slippers) en tegelijkertijd de spinnen moesten ontwijken boven ons. Het einde van het pad kwam ook maar niet inzicht en ging alleen maar dieper de jungle in, al zouden we er qua tijd bijna moeten zijn... Elske was er al klaar mee en toen Rogier recht met zijn hoofd in een megaspinneweb liep was het tijd om terug te gaan... op een holletje, helemaal gebogen om de spinnenwebben te ontwijken, waren we gelukkig in een half uurtje terug. Heeft er waarschijnlijk erg comisch uitgezien haha! Daarna nog even de bloedzuigers tussen je tenen wegkrabben en we hadden het weer bijna zonder schrammen overleefd. De gids die aan het eind tegenkwamen moest wel lachen en kon ons gelijk nog even wijzen op aap nummer twee, de 'langur', maar gibbons hebben we niet gezien...

En toen 'hellhole' Dhaka, zoals sommigen het noemen. Dat viel achteraf wel mee al blijft het een grote stad waar je eigenlijk niet te lang wilt blijven... Maar wij moesten nog een re-entry permit regelen omdat India de fijne regel gesteld heeft dat er twee maanden tussen elk bezoek aan India moet zitten. Aangezien wij na 4 weken weer terug wilden moesten we dus een bezoekje aan de High Commision of India brengen. We hadden in Nederland al een double entry visum gekregen en dachten dat het een formaliteit van hooguit een paar uurtjes wachten op een stempel zou zijn. Niets was minder waar! Er moesten opnieuw uitgebreid allerlei formulieren worden ingevuld en er moesten bustickets naar India worden overhandigd etc. Aangezien wij ter plekke buskaartjes kopen, hadden we dus niets, maar daar snapten ze niets van. Uiteindelijk de volgende dag na wat gedoe de formulieren en een aanvullende brief met uitleg ingeleverd. Toen we na twee dagen belden om te horen of het ok was, werden we gesommeerd om à la minute naar het consulaat te komen... Bleek dat we geen toestemming kregen, omdat we niets hadden gezegd over wanneer we India weer gingen verlaten. Wij uitgelegd dat we naar Nepal gingen etc. De meneer opnieuw naar zijn baas, maar helaas kwam hij weer terug met de hele papierwinkel. We moesten kopieën van de visa voor Nepal en China overleggen... ehhh die hebben we nog niet! Met de loney planet onder de arm (daar stond in dat een visum voor Nepal gewoon bij de grensovergang te halen is) weer naar de hoge pief. Uiteindelijk is de papierhandel in ontvangst genomen en moesten we weer een dag wachten of de High Commisioner ons toestemming wilden geven... En als hij zo vriendelijk was, mochten we ná het weekend terugkomen voor de stempel...

Om onze dagen in Dhaka niet met alleen maar wachten te vullen, hebben een boottochtje gemaakt over de rivier die door Dhaka stroomt. Het is hier een redelijke chaos aan kleine bootjes, grote vrachtschepen en ferry's die dwars door elkaar heen varen. We werden vrijwel gelijk naar een grote scheepswerf gebracht waar we een rondleiding kregen. Totaal onvoorbereid liepen wij daar op onze slippertjes, terwijl de gasflessen naar beneden werden gegooid en de lasvonken je om de voeten vlogen. Er worden hier 'nieuwe' boten gemaakt van tweedehands onderdelen en een 'nieuwe' boot gaat weer de verkoop in voor ongeveer 10 miljoen taka (= ongeveer € 100.000). Een schijntje want het gaat hier echt om enorme schepen. Na een rondleiding door het dorpje van de scheepswerklieden, gingen we weer het water op. En als je geen zin meer hebt om te roeien, gooi je gewoon een touw uit naar één van de Bangladese 'onderzeeërs' (lees vrachtschip met veel te veel lading (=zand)) en wordt je zogezegd op sleeptouw genomen. Even aan boord gaan is ook geen probleem. Om bij de boeg te komen moesten we nog wel even door het water ploegen, zo laag lag de boot in het water. Bangladesh is de grootste producent van kleding en Dhaka doet leuk mee. We zijn nog een zijriviertje ingegaan waar alleen maar kledingfabrieken gevestigd waren, en het water is hiet echt pikzwart van alle kleurstoffen die gewoon in de rivier gedumpt worden, terwijl langs dezelfde rivier vrolijk reclame gemaakt wordt voor deze spijkerbroeken. Of het dumpen in de rivier nu legaal was of niet konden we niet uit onze gids opmaken, maar wij denken van niet!

Een tweede uitstapje om tijd te doden was naar Sonargon. Dit is de oude hoofdstad van Bangladesh, al is daar bijna niks meer van over. Wel is er nog een spookstraatje over van vervallen huizen waar vroeger de rijke Hindu kooplieden woonden. Zij zijn gevlucht tijdens de anti-hindoerellen. Sommige huizen worden wel weer bewoond al vraag je je af en toe af of dat nog wel veilig is...

Omdat het wachten op de stempel toch echt te lang duurde, zijn we ondertussen maar vast verder gereisd naar de oude tempels en paleizen in Puthia. Alleen om daar te komen kun je beter niet op 1 mei reizen. Dan is het namelijk dag van de arbeid, ja ook in Bangladesh, al kun je beter zeggen, dag van geen arbeid... Bijna alles zat dicht en er reden ook geen bussen. Na wat gehannes met mensen die geen engels spreken, en wij helaas nog steeds geen Bangla, werden we op sleeptouw genomen door een paar mensen en uiteindelijk kwamen we via een shared tuktuk, riksja en 2 gemotoriseerde karren uiteindelijk toch nog in Putia. Na daar wat rondgekeken te hebben en rondgeleid te zijn door een gids zonder nuttige informatie, werden we op de terugweg bij mensen thuis uitgenodigd voor cha en koekies, en daar is niet onderuit te komen! En op zich is het ook leuk om af en toe een kijkje bij mensen te nemen en met ze te praten. De mensen zijn hier zó vriendelijk en gastvrij en ze vinden het geweldig als je bij hen thuis komt.

Maar toen eenmaal de schaaltjes met koekjes, appel, druiven en Bangladese zoetigheid op tafel stonden, werd het toch wel een beetje erg gek (behalve dat het toch wat vreemd voelt om zomaar bij wildvreemde mensen thuis uitgenodigd te worden). We waren gezellig aan het babbelen en knabbelen toen de gastheer ineens zei dat ik (E) hem wat eten moest voeren. Ja, je leest het goed, voeren.... what the fuck... ?!! Dat was ik dus niet van plan en heb dat ook gezegd. Maar na een tijdje begon hij weer: hij wilde wel wat eten, maar alleen uit mijn hand... Ik weer druk weigeren en zeggen dat ik dat te bizar vond, dat ik hem wel een koekje wilde aangeven, maar niet wilde voeren, nogal ongemakkelijk op mijn stoel schuivend... Maar hij bleef maar aandringen. Zijn moeder vond het niet leuk en was druk aan het mopperen op hem, maar hij bleef maar aandringen. Aangezien de gezellige sfeer wat zoek raakte heb ik hem maar snel een koekje in zijn mond gedrukt zodat ie stil zou zijn. De druiven gingen me toch echt te ver! Daarna maar snel geprobeerd weg te gaan, maar dat lukte niet. Want daarna moesten we met een andere meneer mee naar zijn huis aan de overkant. Ook daar kregen we weer koekjes en hebben we een foto album doorgebladerd. Ondertussen zat de jongen die ik moest voeren druk te knijpen in Rogiers been... net of hij aan het voelen was of we wel echt waren ofzo?!! Haha, beetje apart, maar achteraf wel weer komisch!

Op de terugweg kwamen we in één van de vele taxi iemand tegen die ons weer uitgenodigde voor het avondeten, en ach driemaal is scheepsrecht, dus hebben we het aanbod aangenomen. Hij gelijk zijn vrouw bellen dat er speciale gasten kwamen en dat ze cola moest halen en eten moest maken. Voelden ons gelijk al weer bezwaard... maar volgens hem was het No Problem!! We mochten zelfs even douchen, wat heel fijn was aangezien we 's avonds om 23.30 de nachtbus naar Dhaka zouden nemen. Het was een rijke meneer met een vrij luxe huis (woonkamer en slaapkamer apart (meestal is dit één kleine kamer), pc, mega stereotoren (met cassetebandjes) badkamer met westers toilet, toch ook best fijn een keer!, telefoon, airco etc) en hij had zelf ook veel gereisd. Hij bezit een boerderij met fruit en veeteelt (cow fattening :D) en was erg bezig met nieuwe machines en computerprogramma's om zijn bedrijf efficienter te laten lopen. Ook hier gingen we foto's kijken en moesten we skypen met zijn zus die in Griekenland woont.... En zo vloog een avond die eerst leek op uren wachten bij de busmaatschappij erg snel voorbij.

En toen de nachtbus! Zoals gezegd zijn de wegen beter dan in India, maar de chauffeurs... Na wat gedommel en steeds wakker schrikken van heftig getoeter en felle koplampen, heb ik besloten om de rest van de rit maar wakker te blijven. Bij een pitstop wat koekjes en chips gehaald, zodat ik wat te knabbelen had bij de spannende actiefilm 'Highway to hellhole Dhaka'... En spannend was ie! Er waren vooral touringcars en vrachtwagens op de weg, die uiteraard niet verlicht is. En iedereen wil voorop rijden... wat betekent dat ze elkaar net zo lang blijven inhalen tot ze weer vrij zicht hebben. En dat inhalen gaat dan soms met twee touringcars tegelijk, zodat de achterste echt niet ziet of er tegenliggers zijn en ze op het nippertje weer ergens tussen moeten duiken. Maar soms ook met z'n tweeën naast elkaar. Dus drie megabussen naast elkaar op een niet al te ruime 2-baansweg, en dan nog de tegenliggers die met groot licht op je af komen. En soms loopt er ook nog gewoon iemand op de weg. Af en toe betrapte ik mezelf er op dat ik helemaal zat mee te bewegen op mijn stoel, de andere bussen ontwijkend en probeerde (mee) te remmen (geleerd van de beste ;-) !! Ook de politie met zwaailicht en sirene is niet iets waar ze voor terugdeinsen; die wordt met het grootste gemak ingehaald?! En de politiecontrole zoefden we bijna voorbij, maar op het laatste moment werd het stuur nog omgegooid. De buschauffeur keek ook nog verbaasd toen hij op zijn op kop kreeg van meneer agent dat hij zo hard op de checkpoint kwam aanracen, haha. Ik wist niet dat touringcars zo scherp konden sturen zonder te kantelen... Maar goed, eenmaal veilig aangekomen in Dhaka hebben we wel afgesproken geen nachtbus meer te nemen. Niet dat het rijgedrag overdag veel beter is, maar dan is het in ieder geval drukker met ander verkeer, waardoor de snelheid een stuk lager ligt! Of dat lijkt maar zo omdat je gewoon beter ziet wat er gebeurd?!

Veilig aangekomen wilden we gelijk onze re-entry permit op te halen, en zijn maar een paar uurtje op de stoep gaan wachten. Toen het eindelijk 8 uur was en wij nogal brak binnenkwamen vroegen ze wat we kwamen doen... uh mijn paspoort inleveren? Ben je gebeld dan?... uh ja! Door wie dan? Geen idee... Kom maar om 10 uur terug. Ja hallo!? Gelukkig konden we ze overtuigen dat we onze paspoorten konden inleveren, zodat we ze wonderwel met re-entry permit om 4 uur weer konden ophalen. De volgende keer zijn we niet zulke brave Hendrikjes en wagen we de gok en zien we bij de grenspost wel wat er gebeurd.

De volgende dag naar Paharpur wat ooit het grootste klooster ten zuiden van de Himalaya was. Helaas is ook deze weer redelijk met grond gelijk gemaakt, maar de stupa in het midden is nog wel zo'n 20m hoog. Al is hij ooit een stuk hoger geweest. Op het terrein zelf hebben ze een resthouse waar ze ook nog een plekje voor ons vrij hadden. Dus konden we 's nachts, bijgeschenen door de bewaker, de stupa verkennen. Heel cool! En konden we ook ´s ochtends vroeg voor de drukte wat toeristloze foto's schieten van de met grasovergroeide ruines. Beetje jammer was dat we achtervolgt werden door jochies in schoonuniform, die niet van plan waren naar school te gaan... Op zich hadden we niet echt last van ze, maar toen we eenmaal terug in onze kamer waren, stonden ze ineens in de deuropening... gewoon naar ons te kijken. Toen hebben we ze toch maar weggestuurd. Want in een land waar je altijd wordt aangestaard, en je hotel de enige plek is waar je alleen kan zijn (meestal dan, want soms komt de hoteleigenaar met allerlei 'smoesjes' tig keer storen), wil je ook af en toe gewoon even alleen zijn.

En toen was na 5 ipv 3 weken de tijd toch aangebroken om Bangladesh te verlaten... Toch wel wat verdrietig, want Bangladesh is zó gaaf en mooi!!! Maar er ligt nog meer moois te wachten en dus vertrokken we naar de Burimari grenspost met India. Maar daarover de volgende keer meer.

Liefs van ons!